Najnowsze Obwieszczenie Ministra Zdrowia wprowadza nową jakość leczenia w leczeniu nowotworów przewodu pokarmowego. To kolejne z terapii wskazanych przez PTOK jako tzw. priorytety refundacyjne 2023 roku, które od września zostaną bezpłatnie udostępnione chorym z rakiem żołądka i przełyku w ramach programu lekowego.
Brak czujności onkologicznej i niespecyficzność objawów – to główne przyczyny, dla których większość przypadków nowotworów przewodu pokarmowego diagnozowana jest w zaawansowanym stadium, z obecnością przerzutów lokoregionalnych[i] lub odległych. Wpływa to niekorzystnie na rokowania pacjentów: wskaźniki 5-letniego przeżycia wynoszą jedynie 33% dla raka żołądka oraz 22% dla raka przełyku[1]. Statystyki te są jeszcze niższe w przypadku osób, u których choroba dała już przerzuty do innych narządów.
Podobnie jak w przypadku innych nowotworów złośliwych układu pokarmowego, przyczyny ich rozwoju nie są do końca poznane. Można jednak wskazać szereg czynników środowiskowych czy związanych ze stylem życia, które zwiększają ryzyko rozwoju raka żołądka i przełyku. Należą do nich m.in. palenie tytoniu, spożywanie alkoholu, dieta uboga w zdrowe produkty, a obfitująca w wędzone i konserwowane.
W obliczu braku badań przesiewowych pozwalających na wczesne wykrycie tych nowotworów, zmniejszenie śmiertelności z ich powodu wymaga zmiany podejścia społeczeństwa, położenia nacisku na szeroką edukację w zakresie czynników ryzyka i objawów raka żołądka i przełyku, ale też na wdrożenie zmian w dostępie do terapii farmakologicznych stosowanych w ich leczeniu.
Od września nowa jakość leczenia chorych
Umożliwienie pacjentom onkologicznym dostępu do nowoczesnego leczenia zalecanego w wytycznych praktyki klinicznej poprzez sprawne wprowadzanie do programów lekowych immunoterapii, terapii celowanych i leków łączących różne mechanizmy działania (np. koniugaty[ii]), było jedną z rekomendacji zmian wskazanych przez autorów raportu „Aktualna sytuacja pacjentów z nowotworami układu pokarmowego w Polsce” z marca b.r., zainicjowanego przez Fundację EuropaColon Polska i Fundację Onkologiczną Nadzieja. Chodzi zarówno o terapie stosowane w leczeniu uzupełniającym po operacji chirurgicznej, jak i te o udowodnionej skuteczności stosowania u chorych z bardziej zaawansowanym stadium choroby.
Aktualny do końca tego miesiąca program lekowy B.58, pozwalający na nowoczesne leczenie chorych z rakiem przełyku i żołądka, doczekał się poszerzenia o kolejne wskazania dla immunoterapii. W imieniu
podopiecznych Fundacji i swoim po raz kolejny dziękuję za przychylność Ministra Macieja Miłkowskiego, chęć dyskusji i ciągłego polepszania opieki onkologicznej w Polsce – komentuje najnowsze obwieszczenie Joanna Konarzewska-Król, Dyrektor Fundacji Onkologicznej Nadzieja.
Dotychczas chorzy z zaawansowanym rakiem żołądka mogli korzystać, z ograniczonej liczby terapii bez dostępu do tych najnowszych i najskuteczniejszych. Od września program lekowy dla tych pacjentów ulegnie poszerzeniu o skojarzenie immunoterapii z chemioterapią u dorosłych pacjentów z HER2 ujemnym, zaawansowanym lub z przerzutowym gruczolakorakiem żołądka, połączenia żołądkowo-przełykowego lub przełyku, u których łączny wynik pozytywny (CPS) z ekspresją PD-L1 w tkance nowotworowej wynosi ≥ 5.
Wrześniowa lista refundacyjna to także dostęp do leczenia uzupełniającego raka przełyku i połączenia żołądkowo-przełykowego niwolumabem. Z terapii będą mogli skorzystać pacjenci z chorobą resztkową, po wcześniejszej chemioradioterapii neoadjuwantowej. Niwolumab to pierwsza terapia adjuwantowa zapewniająca istotną statystycznie i klinicznie znaczącą poprawę w zakresie przeżycia wolnego od choroby.
Poszerzeniu ulegnie również lista terapii stosowanych w pierwszej linii leczenia raka przełyku – chodzi o skojarzenie niwolumabu z chemioterapią oraz inhibitora punktów kontrolnych z przeciwciałem monoklonalnym anty-CTLA-4. Wskazane leczenie będzie możliwe do wdrożenia u dorosłych pacjentów z zaawansowanym, nieoperacyjnym, nawrotowym lub z przerzutami płaskonabłonkowymi rakiem przełyku, z ekspresją PD-L1 na komórkach guza ≥ 1%.
Udostępnienie immunoterapii w ramach refundacji chorym na raka żołądka, przełyku i połączenia przełykowo-żołądkowego to coś, na co czekaliśmy od miesięcy. To musiało się wydarzyć, tym bardziej, że niwolumab jest jednym z 10 leków, które zostały wytypowane przez członków Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej jako tzw. priorytet refundacyjny tego roku (pisaliśmy o tym TU.) To kolejna lista refundacyjna, która zmienia perspektywy naszych chorych – mówi Iga Rawicka, Prezes Fundacji EuropaColon Polska.
Stosowanie cząsteczek immunokompetentnych[iii] jest standardem w terapii wielu nowotworów takich jak m.in. czerniak, rak płuca, rak nerki, rak jelita grubego czy nowotwory głowy i szyi. W wielu przypadkach u chorych otrzymujących immunoterapię obserwuje się wieloletnie przeżycia, prowadzące do wyleczenia. Teraz również w raku żołądka immunoterapia niwolumabem może być przełomem, który stanie się standardem leczenia w tym wskazaniu.
Kolejne badania kliniczne dla immunoterapii czy terapii celowanych pokazują coraz lepsze wyniki leczenia chorych z nowotworami przewodu pokarmowego, nawet w zaawansowanych stadiach choroby. Każda nowo wprowadzona do refundacji terapia to możliwość zapewnienia jeszcze lepszej opieki naszym pacjentom – komentuje dr n. med. Paweł Potocki, onkolog kliniczny w Oddziale Klinicznym Onkologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie. Należy podkreślić jednak, że leczenie nowotworów przewodu pokarmowego wymaga kompleksowego podejścia oraz sprawnej, wysokiej jakości diagnostyki molekularnej i genetycznej – bez tego nie możemy mówić o optymalnej opiece.
- Rak pęcherza – zmiana praktyki klinicznej zaprezentowana na ESMO2023
- Sotorasyb z panitumumabem nowym standardem leczenia raka jelita grubego z przerzutami
- Adjuwantowy alektynib przełomem w ALK+ NDRP
- Selperkatynib skuteczniejszy niż leczenie z wyboru w leczeniu raka rdzeniastego tarczycy z mutacją RET.
- Dane potwierdzają skuteczność perioperacyjnego niwolumabu w raku płuca
[i] Przerzuty lokoregionalne to takie, których występowanie ograniczone jest do narządu i pobliskich węzłów chłonnych
[ii] Koniugaty to połączenia terapii celowanych z chemioterapią
[iii] Cząsteczki immunokompetentne to takie, które potrafią hamować interakcje komórki nowotworowej z komórkami prezentującymi antygen czy komórkami efektorowymi Źródło: Immunoterapia nowotworów – przeciwciała anty-PD-1 i anty-PD-L1 (zwrotnikraka.pl)
[1] https://europacolonpolska.pl/wp-content/uploads/2023/05/GI_raport_updated.pdf
